Ốc là thực phẩm giàu dinh dưỡng, giàu các loại vitamin và khoáng chất như B2, E, canxi, sắt, kẽm… và chứa hơn 10 loại muối gốc amin cấp thiết cho cơ thể.
Nhà khoa học danh y Bùi Đắc Sáng, Hội Đông y Hà Nội, cho hay: Theo y học cổ truyền, ốc đồng có vị ngọt, tính hàn, có tác dụng lợi thủy, sáng mắt, giải độc và có tác dụng khăng khăng để chữa hoàng đản, lỵ, thủy thũng, lâm trọc (đái đục), mắt đỏ…
Ốc đồng dùng chế biến trong các món ăn phải là ốc tươi, phôi trong cùi nhiều, chất thịt giòn. Để làm sạch ốc, dân gian thường ngâm với nước vo gạo một đêm cho nhả hết đất, sau đó đem rửa sạch.
Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết khi chế biến ốc, nếu biết phối các gia vị thì món ăn có thể trở nên bài thuốc rất có ích cho sức khoẻ. Trong đó, các loại rau gia vị được dùng phổ quát với ốc là:
– Lá lốt (Tiêu lốt, Tất bát),
– tử tô (Tô diệp),
– Hành hoa (Hành trắng, Thông bạch),
– Gừng tươi (Sinh khương).
Theo y học cổ truyền, lá lốt có vị cay thơm, tính ấm, nhập phế, tỳ, vị, có tác dụng làm tan hơi lạnh, ôn hóa hàn thấp, giúp tiêu hóa, thông khiếu, do đó không gây đầy trướng.
Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết lá tía tô có vị cay, tính ấm, nhập phế, tâm, có tác dụng phát hãn, hạ khí, tiêu đờm trệ (chất nhớt của ốc), trừ tanh hôi, giải độc, dị ứng ốc, cua, cá.
Bún ốc. Ảnh: ST
Một gia vị cực kỳ quan yếu chẳng thể thiếu khi chế biến món ốc đó là hành hoa. Trong y khoa cựu truyền, hành hoa vị cay ngọt, tính ấm, nhập phế, vị, làm tan khí lạnh, thông khí trệ, lợi thấp, giải cảm, tiệt trùng.
Ông Sáng cho biết hành là gia vị tuyệt hảo trong việc thổi nấu, không có hành, món ăn sẽ mất ngon. Dân gian đã có câu “Trăm thứ canh không hành không ngon”.
Còn gừng tươi thì có vị cay, tính ấm, nhập phế, tỳ, vị, có tác dụng chống lạnh, tiêu đờm, chặn nôn, tương trợ tiêu hoá.
“Các loại rau gia vị như tía tô, lá lốt, hành lá, gừng dùng khi nấu ốc sẽ tạo thành bài thuốc tốt cho sức khoẻ. 4 loại gia vị này còn loại bỏ mùi tanh hôi, tính lạnh nhớt của ốc, giải độc và dị ứng (nếu có) làm cho món ăn an toàn và bồi dưỡng“, danh y Bùi Đắc Sáng nói.
Cách chế biến món ăn ngon từ ốc
Ốc đồng có thể chế biến thành các món ăn ngon như canh ốc chuối đậu, bún ốc.
1. Canh ốc chuối đậu
Theo ông Sáng, canh ốc chuối đậu có tác dụng hòa vị, kiện tỳ, tiêu thực, đạo trệ, kích thích tiêu hóa, tẩm bổ thân thể.
Nguyên liệu: Ốc lượng tuỳ ăn, mẻ 100g, chuối xanh 300g, đậu phụ 300g, thịt ba chỉ 200g, lá tốt 50g, tử tô 50g, hành hoa 50g, gừng tươi 20g, mắm tôm 30g, mỡ nước 50g, gia vị gồm mắm, muối, mì chính, tỏi vừa đủ.
Cách chế biến:
– Ốc: ngâm nước vo gạo một đêm cho nhả hết đất, đem rửa sạch, luộc và lấy phần thịt.
– Chuối xanh: tước vỏ, cắt khúc dài 3-3,5 cm, chẻ làm tư, ngâm vào nước có pha mẻ (hoặc nước vo gạo), sau rửa lại, vớt ra rổ để ráo nước.
– Đậu phụ: rán vàng.
– Thịt ba chỉ: rửa sạch, thái thành miếng.
– Lá lốt, tía tô, Hành hoa: rửa sạch, thái nhỏ.
– Gừng tươi: giã nhỏ vắt lấy nước.
– Nghệ: giã nhỏ vắt lấy nước.
– Mẻ, Mắm tôm: nghiền nhỏ, lọc lấy nước.
Trộn ốc, thịt ba chỉ ướp mẻ, mắm tôm, mắm, muối, bột ngọt, hạt tiêu, nước gừng… để cho ngấm.
Sau đó, phi hành củ, tỏi đã đập dập, đổ ốc, thịt vào xào săn, trút sang nồi, đổ nước xâm xấp. Đậy vung, đun sôi 10 phút, cho chuối, đậu phụ cùng với nước gừng, nghệ vào, đậy vung, đun nhỏ lửa 20 phút, nêm vừa mắm, muối, bột ngọt. Bắc ra cho lá lốt, tía tô, hành hoa vào trộn đều là được, múc ra bát ăn nóng.
2. Bún ốc
danh y Sáng cho hay bún ốc có công dụng hòa vị, kiện tỳ, tiêu thực, đạo trệ, kích thích tiêu hóa, bổ thân.
Nguyên liệu: Bún lượng tùy dùng, ốc lượng tuỳ dùng, lá lốt 100g, tử tô 100g, hành hoa 100g, gừng 100g, cà chua 50g, bỗng rượu lượng vừa đủ, mỡ nước 50g, hành khô 2 củ.
Cách chế biến:
– Ốc: ngâm nước như trên. Bóp muối nhiều lần cho ốc hết nhớt và trắng, đổ ra rổ cho ráo nước, ướp nước mắm, nghệ (giã nhỏ), mỡ nước, bỗng rượu để cho ngấm.
– Cho mỡ vào chảo phi thơm hành tỏi, xào ốc chín tới.
– Cà chua: rửa sạch, bổ miếng cau.
– Lá lốt, tử tô, Hành hoa: rửa sạch, thái nhỏ.
Phi thơm hành (đã đập dập), cho cà chua vào xào chín, cho thêm bỗng rượu, nước sôi và nước xào ốc, nêm vừa mắm, muối, đường, bột ngọt, cho thêm hành hoa thái khúc tạo thành món nước dùng để chan vào bún khi ăn.